Heb je vragen of twijfel je over vaccineren?
Is het gevaarlijk? Doet het pijn? Is het echt nodig? Kloppen de enge online verhalen? Je kan heel wat vragen hebben over vaccinaties. Daarom: nee, vaccineren is niet gevaarlijk. Vaccins worden vooraf uitgebreid getest en er gelden heel strenge regels voordat ze worden gegeven. Pijn doet het wel (een klein beetje), maar waar de één een kriebel voelt, voelt de ander een scherpe prik. Da’s heel persoonlijk. En ja: vaccineren is nodig om mensen tegen bepaalde ziekten te beschermen en om te voorkomen dat deze uitbreken. Onze jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen vertellen je er graag meer over, dat kan ook in een appje of op Instagram. Zij geven je betrouwbare, medische informatie en luisteren naar je twijfels.
Fake news of echt waar?
Even scrollen en voor je het weet lees je online de ergste horrorverhalen over vaccineren. Maar niet alle informatie is betrouwbaar: fake news dus. Een paar tips om onbetrouwbare informatie te herkennen:
- staan er geen wetenschappelijke bronnen bij? Dan kan je je afvragen of de onderzoeksresultaten waar zijn;
- als er staat ‘Uit onderzoek blijkt…’ en er geen link naar dat onderzoek staat, mag je je ook op je hoofd krabben;
- op Vaccine Safety Net staan allerlei betrouwbare websites over vaccineren, goedgekeurd door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO);
- de bekendste Nederlandse website over vaccinaties is die van het RIVM. Hier vind je ook informatie over de bijwerkingen van vaccinaties;
- weet je het niet meer of ben je ongerust geworden? Je kan met je zorgen en vragen ook bij onze professionals terecht.
Je voorbereiden op een vaccinatie
Oké, je gaat er dus voor, je prik(ken). Vaccinatiekaart in de pocket en gaan. Een beetje voorbereiding is wel handig, zo zit je straks niet als een noob tegenover degene die je gaat vaccineren.
- De prik komt in je bovenarm(en), dus trek loszittende kleding aan. Hallo huispak!
- Wil je niet alleen? Neem dan een ouder of een vriend(in) mee, voor wat moral support.
- Zorg dat je hebt gegeten voordat je je laat vaccineren.
- Krijg je hartkloppingen als je aan een naald denkt? Geef dat aan, voor mensen met prikangst is er extra aandacht en tijd.
- Bonustip! Ga lekker sporten of bewegen na je prik: je bloed gaat ervan stromen, hierdoor heb je minder snel last van een stijve arm.
Jongens en meisjes krijgen in het jaar dat ze 10 worden een uitnodiging voor de vaccinaties tegen het humaan papillomavirus. Dit virus kan 6 soorten kanker veroorzaken. Ga jij binnenkort een prik halen? In dit filmpje zie je wat je kunt verwachten.
Deze jongeren halen de prik tegen meningokokkenziekte. 'Als je daar dan zit, dan is het best een beetje spannend, maar het viel reuze mee. Het was zo voorbij en deed eigenlijk veel minder pijn dan ik had gedacht.' Ga jij binnenkort ook de MenACWY-prik halen? In dit filmpje zie je wat je kunt verwachten.
Veelgestelde vragen
Kun je meer informatie over de vaccinatie(s) krijgen wanneer je nog twijfelt om ze te nemen?
Op deze website vind je meer informatie over de verschillende vaccinaties en het Rijksvaccinatieprogramma. Ook op de website van het RIVM staat meer informatie. Je kan ook altijd met ons contact opnemen. Wij geven je graag antwoord en advies. Ook kunnen wij je doorverwijzen voor een persoonlijk gesprek met de jeugdarts of jeugdverpleegkundige van het CJG bij jou in de buurt.
Doet de prik pijn?
De prik voelt voor iedereen anders. De ene voelt het even kort, de ander vindt het kriebelen of tintelen en sommigen voelen er niks van. Hoe het ook voor jou zal zijn, het is voorbij voor je het weet!
Wat als ik last krijg van mijn prik?
De meeste jongeren hebben weinig last van bijwerkingen na de prik. Misschien wordt de prikplek later op de dag rood en warm of zwelt het een beetje. Het betekent dat je lichaam gaat reageren op de vaccinaties. Het wordt binnen een paar dagen minder. Wil je meer over weten over de desbetreffende vaccinatie? Bekijk dan de pagina vaccinaties.
Ik ben (een beetje) bang voor de prik. Wat kan ik doen?
Zorg dat je afleiding hebt. Neem bijvoorbeeld je favoriete muziek mee, kijk een video op je smartphone of doe ademhalingsoefeningen. En geef ook zeker bij onze professionals aan dat je het spannend vindt. Dan kijken we samen hoe je meer kunt ontspannen, bijvoorbeeld op de rustige VIP-plek.
Zitten er gevaarlijke stoffen in het vaccin?
Er zitten geen gevaarlijke stoffen in het vaccin. Voordat het op de markt gebracht wordt zijn de vaccins uitgebreid getest op hun veiligheid. Dit gebeurt volgens strenge internationale eisen. De vaccins bevatten geen insectencellen, hormonen, erfelijk materiaal of polysorbaat 80. In de bijsluiter van het vaccin staat precies beschreven welke stoffen erin zitten. Je kunt ook altijd even contact met ons opnemen voor antwoord op je vragen.
Ik twijfel of ik de HPV-vaccinatie ga halen. Hoe maak ik mijn keuze?
Twijfel je over de HPV-vaccinatie? Dan is er de HPV Vaccinatie Keuzehulp. Deze tool biedt ouders en jongeren informatie over het humaan papillomavirus (HPV) en de HPV-vaccinatie. Het helpt je om jouw afwegingen - om je kind of jezelf te laten vaccineren - op een rij te zetten en uiteindelijk in het maken van een keuze om de vaccinatie wel of niet te halen.
Wat is bekend over de bijwerkingen op lange termijn?
Sinds 2009 zijn veel jonge vrouwen voor het eerst gevaccineerd met het HPV-vaccin. Hun gezondheid wordt al die jaren in de gaten gehouden. Zij hebben geen klachten die door het vaccin veroorzaakt zijn. Het is niet te verwachten dat op lange termijn bijwerkingen zijn van het HPV-vaccin.
Kun je door de prik overlijden of onvruchtbaar worden?
Er zijn mensen die op internet zeggen dat je door de prik kunt overlijden, of dat je er onvruchtbaar van kunt worden. Deze informatie klopt niet. Het vaccin bevat geen stoffen die invloed hebben op je voortplantingsorganen en kunnen dus geen onvruchtbaarheid veroorzaken. Er is ook nog nooit iemand overleden aan een HPV-vaccinatie.
Ik ben van plan om te wachten met seks tot het huwelijk. Heb ik de prik dan ook nodig?
Het HPV-virus komt veel voor. Ongeveer 80% van de mensen heeft ooit een HPV-infectie gehad. Degene met wie je trouwt kan, zonder het te weten, het virus bij zich dragen. Dan kun je toch een HPV-infectie oplopen. En om besmet te raken, hoef je niet per se seks te hebben. Ook tijdens voorspel kun je besmet raken via de handen, huid en mond.
Heeft het zin om de prik te halen als je LHBTIQ+ bent?
Ja, welk geslacht jij of de persoon met wie je vrijt ook hebben, je kunt het virus oplopen. Zelfs als je voorspel hebt. HPV wordt dan overgedragen via de handen, huid en mond.
Heeft het zin om de prik te halen als je al seks hebt gehad?
Ja. De vaccinatie heeft het meeste effect als je nog niet met het HPV-virus besmet bent. Maar als je al seks hebt gehad, ben je mogelijk nog niet besmet met 1 of beide typen HPV-virus. Dus ook dan heeft het zin om de prik te halen.
Hoe kun je kanker krijgen van HPV?
Soms ruimt je lichaam het HPV-virus niet op en blijft het langer in je lichaam aanwezig. Het virus kan zorgen voor veranderingen in gezonde cellen. Deze afwijkende cellen verdwijnen ook vaak vanzelf, maar soms ontwikkelen ze zich tot kankercellen. Tussen het moment van besmetting en het ontstaan van HPV-kanker zit meestal zo’n 15 jaar.
Hoe groot is de kans dat ik HPV-kanker krijg?
Op zich is de kans op HPV-kanker niet heel groot, maar het gaat wel om een ernstige infectieziekte. Elk jaar krijgen ongeveer 1.100 vrouwen in Nederland HPV-kanker en 400 mannen. De klachten kunnen uiteenlopen van een branderig gevoel tot afscheiding, bloedingen, pijn en afwijkingen aan bijvoorbeeld penis, baarmoedermond of anus. Vaak worden klachten niet meteen in verband gebracht met HPV-kanker. Het kan dan lang duren voordat de juiste diagnose wordt gesteld en de behandeling kan starten. Niet tijdig behandelen kan tot veel klachten leiden en ernstige gevolgen hebben. Denk aan het weg moeten laten halen van de baarmoeder of penis, of overlijden.
Welke soorten kanker kun je krijgen van HPV?
Baarmoederhalskanker komt het meest voor, maar je kunt ook HPV-kanker krijgen in de mond- en keelholte, aan de anus, penis, vagina of schaamlippen.
Hoe beschermt het vaccin tegen HPV-kanker?
HPV-kanker wordt veroorzaakt door het HPV-virus. Door de vaccinatie herkent je lichaam het HPV-virus als je hiermee in aanraking komt. Je lichaam ruimt het virus dan op. Je voorkomt een HPV-infectie en hierdoor kun je geen HPV-kanker krijgen. Het vaccin beschermt niet tegen alle varianten van het HPV-virus die kanker veroorzaken, maar wel tegen de 2 belangrijkste die zo’n 80 tot 95% van de langdurige HPV-infectie veroorzaken. Door de vaccinatie ben je ook iets beter beschermd tegen de andere HPV-subtypes (kruisbescherming). Al met al ben je met de vaccinatie dus beter beschermd, maar heb je geen garantie dat je geen HPV-gerelateerde kanker krijgt.
De HPV-prik is toch alleen voor meisjes?
Tot 2022 was de HPV-vaccinatie alleen voor meisjes van 12 jaar en ouder. Maar jongens kunnen ook besmet raken met HPV. Jongens kunnen geen baarmoederhalskanker krijgen van het virus, maar wel kanker aan de mond- en keelholte, de penis en de anus. Daarnaast kunnen jongens het ook doorgeven aan anderen. Daarom kunnen jongens nu ook een prik halen. Door het vaccineren van beide groepen op jonge leeftijd kunnen we veel meer jongens en meisjes beschermen tegen HPV-gerelateerde kankers op latere leeftijd. Jongens krijgen hetzelfde vaccin als meisjes en zijn daarmee beschermd tegen HPV.
Hoe weten we dat het vaccin ook veilig is voor jongens?
In verschillende Europese landen zoals België, Oostenrijk, Duitsland worden jongens al langer gevaccineerd tegen HPV. Het vaccin is net zo veilig voor jongens als voor meisjes.